Điều gì tiếp theo sau kỷ nguyên Web 1.0 và Web 2.0? Với sự độc quyền của Web 2.0 như hiện nay do những gã khổng lồ về công nghệ như Meta, Amazon và Alphabet điều hành, dẫn đến những lo ngại về quyền riêng tư và nhu cầu về một mạng lưới mở, công bằng, an toàn và phi tập trung hơn. Đây là khởi đầu cho công nghệ blockchain và Web 3.0 xuất hiện.
Lịch sử của Web 3.0
Vào năm 2014, Tiến sĩ Gavin Wood đã đề xuất một tầm nhìn mang tính cách mạng cho Web 3.0. Ông coi Web 3 là một tập hợp rộng rãi các chuyển động và giao thức để làm cho Internet trở nên phi tập trung, có thể xác minh và an toàn hơn; để đạt được một mạng lưới Internet phi tập trung, không máy chủ, nơi người dùng kiểm soát danh tính, dữ liệu và địa chỉ của chính họ. Web 3 sẽ khởi xướng một hệ thống kinh tế kỹ thuật số toàn cầu mới, tạo ra các mô hình kinh doanh và thị trường mới, phá vỡ sự độc quyền về nền tảng và thúc đẩy sự đổi mới sâu rộng từ dưới lên.
Cuốn “Out of Control” của Kevin Kelly có một mô tả sống động “không có điểm bắt đầu, không có sự kết thúc, không có tính trung tâm. Hoặc, tất cả đều bắt đầu, tất cả đều kết thúc, trung tâm thuần túy.” Câu tương tự cũng được áp dụng. Trong thế giới của Web 3.0 – không máy chủ, không trung tâm, hay ngược lại, có máy chủ ở khắp mọi nơi và trung tâm ở khắp mọi nơi.
Nguồn gốc của Web 3.0
Web 1.0
Trong những năm 1990, người dùng chỉ có thể tiếp cận nội dung trực tuyến một cách thụ động, nghĩa là tiếp nhận bất cứ thứ gì mà trang web cung cấp cho người dùng mà không có bất kỳ tương tác nào, với các cổng thông tin như Google và Yahoo. Chúng ta gọi đây là thời kỳ Web 1.0, khi người dùng được cung cấp thông tin một cách thụ động từ các trang web. Mô hình là tạo nền tảng, quyền sở hữu nền tảng, kiểm soát nền tảng và lợi ích từ nền tảng.
Web 2.0
Với sự phát triển của Internet và sự xuất hiện của Web 2.0 vào năm 2004, tính năng giao tiếp đối thoại đã được thêm vào, cho phép người dùng tạo nội dung một cách độc lập, tương tác và cộng tác với những người khác trên các trang web như Facebook, các blog và các nền tảng truyền thông xã hội khác. Mô hình này là một mạng Internet đọc-ghi lấy người dùng làm trung tâm.
Web 3.0
Trạng thái hiện tại của Web 2.0 đang dần bộc lộ những mặt hạn chế: ngày càng trở nên tập trung hơn, các vấn đề bảo mật dữ liệu và bảo vệ quyền riêng tư ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn do các sự cố như vụ vi phạm dữ liệu người dùng của Facebook cách đây vài năm. Sự xuất hiện của Web 3.0 là để giải quyết những vấn đề này và đưa chúng ta đến một mạng lưới Internet “hiệu quả, công bằng, đáng tin cậy và có giá trị” hơn. Tại đây, danh tính kỹ thuật số, tài sản và dữ liệu trả về cho các cá nhân và trở nên phi tập trung hơn. Mạng lưới Internet của giá trị phi tập trung. Mô hình do người dùng tạo, người dùng sở hữu, người dùng kiểm soát, phân phối.
| Giai đoạn | Web 1.0 | Web 2.0 | Web 3.0 |
| Từ khóa chính | Chỉ đọc | Tương tác | Phi tập trung |
| Chú thích | Người dùng chỉ có thể đọc, không tương tác với trang website | Người dùng có thể đọc, viết và tương tác với người dùng khác trên website | Người dùng có thể đọc, viết và có quyền sở hữu danh tính, dữ liệu và nội dung của họ |
| Ví dụ | Các cổng thông tin như Yahoo, google | Các nền tảng mạng xã hội như Facebook | Các dApps |
Các dự án Web 3.0
Các bên xây dựng sự đổi mới trong Web 3.0 đang nhắm mục tiêu vào các lĩnh vực như chuỗi công cộng, lưu trữ, tên miền, trình duyệt web, v.v. để đáp ứng nhu cầu và lo ngại đang tồn tại của người dùng. Polkadot được tạo ra bởi Tiến sĩ Gavin Wood để giúp giải quyết vấn đề tương thích chuỗi chéo trên các chuỗi khối khác nhau trong kỷ nguyên blockchain 2.0. Polkadot không chỉ cho phép các tài sản chuỗi chéo mà còn thông tin xuyên chuỗi để tạo cơ sở hạ tầng cho Web 3.0. Mạng lưu trữ Filecoin là một giao thức Web 3.0 tạo ra một thị trường cho những người muốn cho người có nhu cầu thuê ổ cứng dự phòng của họ. Chức năng chặn quảng cáo của dự án Brave Browser cho phép người dùng lướt Internet mà không bị quảng cáo làm phiền. Người sử dụng bảng tên của Handshake có thể sử dụng HNS để thanh toán các đăng ký và nhận khóa mã hóa làm bằng chứng về quyền sở hữu miền, tại đây tất cả các giao dịch tên miền thông qua HNS sẽ được ghi lại trên chuỗi công khai.
Ưu điểm và nhược điểm của Web3.0
Ưu điểm
Web 3.0 sẽ tạo ra một mô hình kinh tế minh bạch và đáng tin cậy cho mạng lưới Internet
Dữ liệu được tạo ra trong thế giới Web 3.0 sẽ chỉ thuộc sở hữu của người dùng, người sẽ có quyền duy nhất để cấp phép sử dụng. Đồng thời, chủ sở hữu của nội dung nhận được lợi ích của việc sử dụng đó. Theo một cách nào đó, người dùng vừa là người tiêu dùng vừa là người bảo trì.
Người dùng Web 3.0 sở hữu tất cả nội dung
Trong mạng lưới Internet truyền thống, người dùng không được hưởng lợi ích từ việc trở thành nhà sản xuất nội dung. Ví dụ: một bài báo do người dùng xuất bản trên nền tảng blog có thể bị xóa do các quy định của nền tảng; một ví dụ khác là bản nhạc mua bản quyền trên Apple Music cũng sẽ bị xóa khỏi ứng dụng do bản quyền hết hạn; Các vật phẩm đã mua hoặc khó kiếm trong trò chơi trực tuyến cũng có thể biến mất vì các nhà phát triển không thể kiếm tiền. Trong thế giới Web3, những vấn đề này dễ dàng được giải quyết. Các thay đổi đối với sản phẩm và trò chơi cần được cộng đồng bình chọn và các nhà phát triển không còn quyền lực độc tài nữa.
Nhược điểm
Hiện tại, Web 3.0 vẫn còn tồn tại các vấn đề như tắc nghẽn mạng, chi phí mạng lưới cao khi được chuyển giao cho người dùng thông thường và lỗ hổng bảo mật của các hợp đồng thông minh có thể bị tin tặc khai thác. Vì các nội dung Web 3.0 phức tạp hơn so với Blockchain, Bitcoin, v.v., nên người dùng mới sẽ mất một thời gian để thành thạo, khiến việc triển khai rộng rãi chậm hơn đôi chút.
Tóm tắt
Sự xuất hiện của Web 3.0 đã cung cấp cho chúng ta một mô hình Internet miễn phí, hiệu quả và an toàn hơn, cho phép chúng ta thấy được khả năng bảo vệ quyền riêng tư và bảo mật của người dùng. Mặc dù vẫn còn một chặng đường dài trước khi Web 3.0 được triển khai rộng rãi, nhưng với sự phát triển của công nghệ blockchain, chúng tôi tin rằng môi trường Internet của chúng ta sẽ ngày càng trở nên an toàn và thú vị hơn.
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Giao dịch tiền điện tử có rủi ro đáng kể và có thể dẫn đến thất thoát vốn đầu tư của bạn. Các tài liệu hướng dẫn không liên quan đến việc cung cấp lời khuyên về đầu tư, thuế, pháp lý, tài chính, kế toán, tư vấn hoặc bất kỳ dịch vụ liên quan nào khác và không phải là khuyến nghị mua, bán hoặc nắm giữ bất kỳ tài sản nào. MEXC Learn chỉ cung cấp thông tin chứ không cung cấp lời khuyên tài chính. Bạn nên đảm bảo rằng bạn hiểu đầy đủ về rủi ro liên quan trước khi đầu tư.
