Với tốc độ phát triển nhanh chóng của DeFi trong những năm gần đây, sàn giao dịch phi tập trung DEX cũng đã cho thấy đà tăng trưởng mạnh mẽ, vậy chính xác thì sàn giao dịch phi tập trung là gì?
DEX là gì?
DEX, được gọi là sàn giao dịch phi tập trung, khác với nền tảng tập trung truyền thống CEX ở chỗ nó có ba tính năng sau.
Thực hiện trên chuỗi: Tất cả các giao dịch được thực hiện thông qua các hợp đồng thông minh và phải đợi xác nhận trên blockchain trước khi chúng được coi là hoàn tất. Ngược lại, các sàn giao dịch truyền thống có dữ liệu được ghi lại trong cơ sở dữ liệu tập trung có thể được khôi phục lại bất kỳ lúc nào nhưng không cần đợi bất kỳ xác nhận nào trên blockchain hoặc trả phí gas.
Không cần xác thực: Người dùng có thể đăng nhập trực tiếp vào các DEX khác nhau để giao dịch miễn là họ có tài khoản ví phi tập trung, không cần đăng ký phức tạp và không cần xác minh KYC.
Không có tài sản lưu ký: Trong các sàn giao dịch phi tập trung, tài sản tiền điện tử được giữ trực tiếp trong ví của chính người dùng và người dùng có quyền kiểm soát tuyệt đối đối với tài sản, giúp giảm đáng kể rủi ro về chạy trốn hoặc sơ suất của sàn
Lịch sử phát triển DEX
Ý tưởng chủ yếu của sự phát triển DEX sớm nhất vẫn là sao chép mô hình CEX đã thành công trên thị trường, tức là áp dụng mô hình tạo lập thị trường gồm các giao dịch theo đơn hàng + tổng hợp giao dịch. Vì tất cả các giao dịch cần phải đợi xác nhận trên chuỗi nên bị giới hạn bởi các yếu tố như thời gian xác nhận khối và phí Gas, dẫn đến hiệu quả giao dịch thấp và trải nghiệm người dùng hơi khác so với các nền tảng tập trung.
Do đó, các nền tảng DEX như Bancor và Kyber ban đầu rất khó phát triển về mặt người dùng, mặc dù chúng đã tạo ra một số sự chú ý của thị trường.
Mãi cho đến khi Uniswap ra đời, thay vì giao dịch sổ sách theo đơn đặt hàng chính thống, họ đã chọn cơ chế tạo lập thị trường tự động AMM. Chính sự xuất hiện của AMM đã cho phép người dùng hoán đổi các token mong muốn trực tiếp và nhanh chóng trong ví của họ, do đó giúp DEX thực sự tiếp cận thị trường đại chúng.
Uniswap – Kỳ lân đang lên mảng DEX
Trong Uniswap không có giao diện đặt hàng đang chờ xử lý như trong các sàn giao dịch truyền thống, người dùng nhận được token họ muốn thông qua giao dịch hoán đổi và tỷ giá hối đoái giữa các token được xác định bởi bể thanh khoản và thuật toán tạo thị trường tự động AMM.
Thuật toán AMM là một công thức toán học phản ánh giá token hiện tại. Cụ thể, nhà tạo lập thị trường (LP) cung cấp mỗi cặp token vào nhóm thanh khoản và tỷ lệ của hai đồng trong nhóm xác định tỷ giá hối đoái ban đầu và khi người dùng swap, giá sẽ dao động theo công thức AMM không đổi.
Cái gọi là công thức AMM của sản phẩm không đổi là
X * Y = K
Trong đó X và Y đại diện cho số lượng tiền trong bể và K là một số không đổi, tức là bất kể X và Y được giao dịch bao nhiêu lần, tích số của chúng là không đổi.
Nếu có 10 ETH và 100 USDT coin trong bể, chúng ta lấy 1 ETH để đổi lấy U coin, bể thanh khoản ETH tăng lên 11, theo tích số không thay đổi, tổng số tiền của bể U sẽ giảm, và số tiền giảm này là số tiền 1 ETH có thể đổi sang U. Tất nhiên, trên đây là lý thuyết, còn các chi phí thực tế như trượt giá, phí giao dịch,… phải được xem xét để tính toán.
Nền tảng Uniswap cung cấp cho tất cả các nhà cung cấp thanh khoản 0.3% phí giao dịch như một động lực và sau khi Uniswap xuất hiện nhiều DEX tạo lập thị trường tự động hơn, chẳng hạn như Sushiswap, Pancakeswap, v.v., ngoài ra còn cho tất cả các nhà tạo lập thị trường (LP) token khuyến khích, đây gọi là khai thác thanh khoản, điều này cũng làm cho khối lượng vốn khóa thị trường DEX tiếp tục tăng lên.
Hiện tại Uniswap có hơn 8 tỷ đô la vốn hóa được khóa và khối lượng giao dịch trung bình hàng ngày đạt hàng trăm triệu đô la và đã nhiều lần vượt qua sàn giao dịch tập trung hàng đầu toàn cầu Coinbase về khối lượng giao dịch vào năm 2021, trong đó có nhiều phân tích trong ngành chỉ ra rằng việc DEX vượt mặt hoặc thậm chí thay thế CEX không còn là điều quá xa vời.
Tóm tắt
Tạo lập thị trường tự động DEX đã đạt được sự tăng trưởng nhanh chóng về người dùng và thị phần trong một hoặc hai năm qua do trải nghiệm người dùng đơn giản và dễ hiểu, cơ chế khuyến khích khai thác thanh khoản và những yêu cầu đồng coin mới thấp để đáp ứng nhu cầu thị trường đầu cơ nhiều hơn, nhưng vẫn còn một dấu hỏi là liệu nó có thay thế các nền tảng tập trung truyền thống được hay không?
AMM không hoàn hảo và có nhiều hạn chế, chẳng hạn như nó chỉ có thể hoàn thành các giao dịch tức thời, chi phí của các giao dịch trên chuỗi vẫn còn cao so với CEX, trong khi hệ thống không kiểm duyệt cũng có thể có những rủi ro pháp lý nhất định trong tương lai, đối với hiện tại, DEX và CEX có nhiều khả năng sẽ cùng tồn tại trong một thời gian dài.
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Giao dịch tiền điện tử có rủi ro đáng kể và có thể dẫn đến thất thoát vốn đầu tư của bạn. Các tài liệu hướng dẫn không liên quan đến việc cung cấp lời khuyên về đầu tư, thuế, pháp lý, tài chính, kế toán, tư vấn hoặc bất kỳ dịch vụ liên quan nào khác và không phải là khuyến nghị mua, bán hoặc nắm giữ bất kỳ tài sản nào. MEXC Learn chỉ cung cấp thông tin chứ không cung cấp lời khuyên tài chính. Bạn nên đảm bảo rằng bạn hiểu đầy đủ về rủi ro liên quan trước khi đầu tư.
Liên hệ chúng tôi:
Telegram Group：https://t.me/MEXCVietnamese
Telegram Channel: https://t.me/MEXC_Vietnam
Twitter: https://twitter.com/MEXCVietnam
Facebook: https://www.facebook.com/MEXCGlobalVietnamese
Tận hưởng các dịch vụ tại MEXC, tạo tài khoản MEXC của bạn ngay để nhận chiết khấu 10% phí giao dịch:
Đội ngũ MEXC
