Zcash en het ETF-dilemma: kansen en risico’s voor privacy-coins

Introductie

Het plan om de Grayscale Zcash Trust om te zetten naar een exchange-traded fund (ETF) heeft in november 2025 een felle discussie op gang gebracht binnen de cryptogemeenschap. Voorstanders zien in een ETF een manier om institutionele kapitaalstromen aan te trekken en liquiditeit te vergroten. Tegenstanders waarschuwen dat een dergelijk product de privacy-missie en de decentralisatie van Zcash (ZEC) in gevaar kan brengen.

Wat houdt de voorgestelde conversie in?

De aanvraag om de trust om te zetten betreft een portefeuille van ruim 394.000 ZEC, met een geschatte waarde rond de $197 miljoen. Volgens officiële documenten beheert de trust ongeveer $205,7 miljoen en heeft zij momenteel 4,83 miljoen uitstaande aandelen met een kostenratio van 2,5%.

Op het moment van de aanvraag waren er aanwijzingen van een aanzienlijke korting ten opzichte van de netto-inventariswaarde: de NAV per aandeel bedroeg ongeveer $42,59 terwijl de marktprijs rond $35,05 lag — een korting van ongeveer 18%.

Waarom dit voorstanders en critici verdeelt

Er spelen meerdere belangen en zorgen mee in het debat:

• Toegankelijkheid: Een ETF maakt blootstelling aan ZEC mogelijk via gereguleerde effectenrekeningen, wat voor veel beleggers drempels verlaagt.
• Liquiditeit en prijsontdekking: ETF-structuren kunnen de marktliquiditeit verbeteren en een transparantere prijsvorming bevorderen.
• Concentratie en centralisatie: Het samenbrengen van grote hoeveelheden ZEC onder één trust en in de handen van institutionele bewaarders vergroot de concentratierisico’s.
• Privacy-missie: Privacy-coins zoals Zcash zijn ontworpen met het oog op vertrouwelijkheid. Critici menen dat institutionele controle en regulatory compliance de kernprincipes kunnen uithollen.

Concentratierisico in cijfers

Met ongeveer 2,4% van de circulerende ZEC in handen van de trust is de institutionele concentratie bij Zcash al relatief hoog vergeleken met sommige andere privacy-georiënteerde tokens. Een conversie naar een ETF kan die concentratie verder vergroten, afhankelijk van hoe aandelen worden verdeeld en hoe custodial-oplossingen ingericht worden.

Mechanismen die prijsdruk kunnen veroorzaken

Een vaak genoemd risico bij trust-naar-ETF-transities is de impact van terugkopen (redemptions) en marktmaking-activiteiten. Wanneer grote institutional flows zich verplaatsen, kunnen er tijdelijke verkoopgolven ontstaan die neerwaartse druk op de onderliggende markt zetten.

Historische voorbeelden van institutionele producten laten zien dat volatiliteit en liquiditeitsverschuivingen niet onwaarschijnlijk zijn wanneer truststructuren worden aangepast of wanneer grote houders besluiten posities af te bouwen.

Regulatoir landschap in 2025

In 2025 is de regulatoire aandacht voor crypto-instrumenten toegenomen. Toezichthouders zoals de SEC blijven een sleutelrol spelen bij goedkeuringen en voorwaarden voor ETF-constructies. Privacy-coins staan onder een extra vergrootglas vanwege zorgen rondom anti-witwasregelgeving (AML) en Know Your Customer (KYC)-verplichtingen.

Sommige jurisdicties hebben al beperkende maatregelen of specifieke richtlijnen voor privacy-georiënteerde activa. Een goedkeuring van een Zcash-ETF in de Verenigde Staten zou precedentwerking kunnen hebben, maar ook leiden tot strengere compliance-eisen voor bewaarders en market makers.

Marktcontext en trends die relevant zijn voor 2025

Enkele brede markttrends geven context aan het debat:

• Institutionalisering: Institutionele allocaties naar crypto zijn in 2024–2025 verder toegenomen, deels via gereguleerde producten zoals ETF’s en spot-fondsen.
• CBDC-discussies: De ontwikkeling van centrale bank digitale valuta’s (CBDC’s) heeft privacy en toezicht hoog op de agenda gezet, wat politieke druk creëert op regulatoren om privacy-coins kritisch te beoordelen.
• On-chain metrics: Het gebruik van shielded transactions (bij Zcash) en de grootte van de shielded pool blijven belangrijke indicatoren voor de mate waarin privacy daadwerkelijk wordt toegepast.
• Macro-omgeving: Rente- en liquiditeitscondities blijven institutionele besluitvorming beïnvloeden; in kapitaalrijke periodes kunnen ETF-producten relatief snel instroom genereren.

Een tweesnijdend zwaard

Een ETF kan Zcash onder de aandacht brengen bij beleggers die anders geen toegang tot privacy-coins zouden hebben. Tegelijkertijd kan diezelfde institutionalisering de sturingskracht concentreren bij enkele financiële spelers en custodians, die beslissingen nemen over marktmaking, handelspraktijken en opslag.

Privacy versus compliance: technische en operationele punten

Zcash onderscheidt zich door de mogelijkheid van shielded transacties gebaseerd op zk-SNARKs. In de praktijk gebeurt veel handel en tooling echter via transparante adressen en exchanges die KYC-beleid toepassen.

Een ETF vereist doorgaans dat de onderliggende activa in bewaarneming zijn bij gereguleerde custodian-partijen. Dat kan leiden tot operationalisaties die privacy-eigenschappen omzeilen of beperken, bijvoorbeeld doordat transacties via transparente wallets lopen of doordat custodian reporting aan regelgevers noodzakelijk wordt.

Wat beleggers en belanghebbenden kunnen monitoren

Voor wie de ontwikkelingen wil volgen of potentiële blootstelling overweegt, zijn de volgende aandachtspunten relevant:

• Supply-concentratie: houd het aandeel van trust- en institutionele wallets in de gaten.
• NAV vs. marktprijs: grote kortingen of premies kunnen duiden op verwachtingen van verkoopdruk of illiquiditeit.
• On-chain privacymetrics: percentage shielded transacties en groei van de shielded pool.
• Regulatory updates: toezeggingen, commentaren en voorwaarden van toezichthouders bij ETF-goedkeuringen.
• Custody-oplossingen: welke bewaarders worden ingezet en welke rapportage- en compliance-eisen zij hanteren.

Voordelen en nadelen op een rij

Voordelen van een Zcash-ETF

• Breder beleggerspubliek en verhoogde liquiditeit.
• Gestandaardiseerde en gereguleerde exposure voor institutionele allocaties.
• Mogelijk betere prijsontdekking en snellere instroom van kapitaal.

Nadelen en risico’s

• Toegenomen concentratie van bezit en mogelijke centralisatie van invloed.
• Potentieel verlies of beperkingen van privacy in operationele implementatie.
• Risico op verkoopdruk tijdens redemptions of herstructureringen van trust naar ETF.

Neutrale slotbeschouwing

De conversie van de Grayscale Zcash Trust naar een ETF is geen louter technisch of financieel vraagstuk; het raakt aan fundamentele thema’s rond privacy, decentralisatie en de relatie tussen cryptoprojecten en institutioneel kapitaal. Beide kanten van het debat hebben valide punten: ETF’s kunnen toegankelijkheid en liquiditeit vergroten, maar brengen ook risico’s van concentratie en operationele beperkingen voor privacy met zich mee.

Voor 2025 geldt dat beleggers, ontwikkelaars en toezichthouders beter geïnformeerd zijn over institutionele effecten dan enkele jaren geleden. Dat maakt het debat technischer en beleidszwaarder. Een evenwichtige beoordeling vereist voortdurende monitoring van on-chain gegevens, trust-rapportages en regelgevende uitspraken.

Voor actuele marktdata en handelsopties kunt u de standaardbronnen raadplegen of rechtstreeks naar onze marktpagina voor real-time cijfers gaan: https://www.mexc.com

Disclaimer: Dit artikel is samengesteld op basis van openbaar beschikbare informatie.
MEXC verifieert of garandeert de juistheid van inhoud van derden niet.
Lezers dienen zelf onderzoek te doen voordat zij investeringsbeslissingen nemen.