مروری بر لایه ۲ اتریوم

در سه‌ماهه دوم 2025، اتریوم شاهد رشد چشمگیری بود که ناشی از ورود جریان‌های ETF و پذیرش بیشتر نهادی بود. با این حال، به طرز شگفت‌انگیزی، اکوسیستم لایه ۲ (L2) که به مدت طولانی به عنوان موتور رشد اتریوم در نظر گرفته می‌شد، تقریباً “ثابت” باقی ماند. این موضوع یک سؤال اساسی را مطرح می‌کند: آیا اتریوم L2ها در حال حاضر به دیوار برخورد کرده‌اند؟

۱. معیارهای زنجیره‌ای

۱.۱ TVS – ارزش کل تأمین‌شده

برخلاف TVL، TVS تصویر دقیق‌تری از لایه ۲ قدرت.

• آربیتراوم در حال حاضر با ۱۹ میلیارد دلار TVS در صدر است که تحت تأثیر ورودهای RWA قرار دارد.
• پایه فعال‌ترین L2 است اما با ۱۴ میلیارد دلار TVS در جایگاه دوم قرار دارد.
• اوبتیمیزم و لینا در پی آن هستند، اما چهار مورد اول قبلاً از بقیه جلوتر رفته‌اند.

امروز چشم‌انداز TVS L2 به شدت حول آربیتراوم، پایه و اوبتیمیزم متمرکز است، با آربیتراوم به وضوح در رأس و پایه در حال تثبیت یک موقعیت قوی #۲.

۱.۲ تراکنش‌ها

تراکنش‌های روزانه نشان می‌دهند که پایه در تسلط مطلق قرار دارد با ~۱۱ میلیون تراکنش در روز، که بسیار جلوتر از هر رقیب دیگر است.

• آربیتراوم ($ARB) و سلوت ($CELO) گروه دوم را تشکیل می‌دهند اما هنوز به طور معناداری عقب هستند.
• سایر L2ها مانند گراویتی، لینا و مانتل در حال از دست دادن مومنتوم و نزول در رده‌بندی‌ها هستند.

بازار تراکنش در حال تجمع حول پایه و آربیتراوم است، با پیشی‌گرفتن پایه به لطف رشد اکوسیستم تحت هدایت کوین‌بیس، حجم‌های معاملاتی بزرگ و کمپین‌های تشویقی مؤثر.

۱.۳ درآمد

تصویر درآمد همان داستان را روایت می‌کند.

• پایه در حال تسلط است و رشد قوی و پایدار خود را منعکس می‌کند.
• آربیتراوم در مقام دوم قرار دارد و حدود ۲ میلیون دلار در ماه به دست می‌آورد، اما هنوز به پایه فاصله زیادی دارد.
• بیشتر موارد دیگر—بلاست، zkSync Era، مانتل، لینا—حتی نمی‌توانند ۵۰۰ هزار دلار در ماه را بشکنند.

این نشان می‌دهد که در حالی که برخی زنجیره‌ها می‌توانند DAUها را از طریق مشوق‌ها یا کشاورزی ایردراپ تقویت کنند، تبدیل آن به درآمد واقعی از طریق هزینه‌های توالی‌ساز هنوز هم یک چالش است.

OPT Rollups (پایه، آربیتراوم) به وضوح در تمام معیارهای اصلی: درآمد، کیف‌پول‌های فعال، تراکنش‌ها و کارآیی اقتصادی از zk Rollups (zkSync، استارک‌نت) با عملکرد بهتری برخوردارند.

در حال حاضر، رقابت L2 اساساً بین پایه و آربیتراوم است.

۱.۴ عملکرد قیمت در برابر سایر بخش‌ها

با وجود رشد قوی در زنجیره، توکن‌های L2 در میان بدترین بخش‌ها از نظر قیمت بوده‌اند. درآمد و هزینه‌ها وجود دارد، اما هیچ درخواست خرید واقعی شکل نگرفته است—که چیزی است که بعداً به آن خواهیم پرداخت.

۲. به‌روزرسانی‌های فنی قابل توجه

۲.۱ زمان‌های بلوک سریع‌تر (<۲۵۰میلی‌ثانیه)

از آنجایی که L2ها نیازی به بهینه‌سازی برای تمرکززدایی از روز اول ندارند، آن‌ها اولویت را به تردد سریع‌تر و هزینه‌های گاز پایین‌تر می‌دهند. به‌روزرسانی‌های اخیر شامل:

• پایه: فلاشبلاک‌ها (بلوک‌های کوچک ۲۰۰میلی‌ثانیه‌ای در روی ۲ ثانیه زمان بلوک). با استفاده از تکنولوژی فلاشبوت، پایه اکنون سریع‌ترین زنجیره EVM است با تأیید نزدیک به آنی.
• آربیتراوم: زمان‌افزایی با زمان بلوک پیش‌فرض ۲۵۰میلی‌ثانیه (کاهش به ۱۰۰میلی‌ثانیه). این موضوع MEV را بهینه می‌کند، ازدحام را کاهش می‌دهد و امکان تراکنش‌های اولویت‌بخش سریع‌تر را فراهم می‌سازد.
• مگاETH (تست‌نت): زمان بلوک ۱۰میلی‌ثانیه، ۲۰هزار TPS، هدف‌گذاری برای ۱۰۰هزار TPS با تأخیر زیر میلی‌ثانیه از طریق توالی‌ساز متمرکز + سخت‌افزار پیشرفته. به عنوان “اتریوم در زمان واقعی” برای برنامه‌های فوق‌العاده سریع برند شده است.

۲.۲ حل مسائل تعامل‌پذیری و تکه‌قطعه‌ای

مقیاس‌گذاری از طریق L2ها به ناچار نقدینگی و کاربران را تکه‌تکه می‌کند. راه‌حل‌های کنونی شامل:

• زنجیره Super OP: یک خانواده از L2ها که بر روی OP Stack ساخته شده است، با هدف اتصال بدون درز، امنیت مشترک و نقدینگی یکپارچه.
  • پذیرش: پایه، اوبتیمیزم، زنجیره جهانی، یونی‌چین، سلوت.
• زنجیره کششی zkSync: اکوسیستم زنجیره‌های مبتنی بر ZK (رول‌اپ‌ها، ولیدیم‌ها، ولشن‌ها) که از طریق zk-proofs ایمن شده‌اند.
  • پذیرش: زنجیره انتزاعی (پنگوئن‌های پادژی)، pushing native account abstraction + تجارت NFT.
• آربیتراوم اوربیت: چارچوبی برای استقرار L2/L3 سفارشی در آربیتراوم نیترو با تعامل‌پذیری های بومی.
  • پذیرش: XAI، رابینهود.

تا کنون، تعامل‌پذیری اولویت اصلی باقی مانده است، اما هیچ راه‌حل کاملاً کارسازی مطرح نشده است.

۳. چالش‌های کلیدی

۳.۱ توالی‌سازهای متمرکز – بزرگ‌ترین ضعف L2

بیشتر L2های عمده (پایه، zkSync، لینا، اسکرول، اوبتیمیزم، آربیتراوم) به یک توالی‌ساز واحد وابسته‌اند، که کارایی را افزایش می‌دهد اما ریسک سیستمی ایجاد می‌کند.

• مثال: در ژوئیه 2025، پایه (L2 کوین‌بیس) به مدت بیش از ۳۰ دقیقه از خدمت خارج شد هنگامی که هر دو توالی‌ساز اصلی و پشتیبان آن از کار افتادند. کاربران نتوانستند تراکنش انجام دهند، برداشت کنند یا حتی به داده‌ها دسترسی پیدا کنند.

این سؤال‌ها را به وجود می‌آورد: آیا L2ها واقعاً می‌توانند ادعا کنند که فلسفه “هرگز خاموش نشدن” اتریوم را به ارث می‌برند؟

بدتر اینکه، وقتی توالی‌سازها از کار می‌افتند، رابط‌های کاربری و نقاط پایانی RPC پاسخ نمی‌دهند، و برداشت‌ها عملاً غیرممکن می‌شوند—حتی اگر در تئوری داده‌ها در دسترس باشد. توالی‌سازها حتی می‌توانند درخواست‌های برداشت را سانسور کنند.

یکی از پیشنهادها برای رفع مشکل: رول‌اپ‌های مبتنی بر اتریوم – ادغام توالی‌سازها مستقیماً در مجموعه‌های اعتبار سنجی اتریوم L1. اما این مدل هنوز در مراحل اولیه است و هنوز هم قابل استقرار در مقیاس نیست.

۳.۲ توکن‌های L2 – محرک‌های ضعیف رشد

توکن‌های بومی L2 عمدتاً فاقد کارایی معنادار هستند:

• برای گاز استفاده نمی‌شوند.
• برای امنیت شبکه استیک نمی‌شوند.
• هیچ سهمی از درآمد توالی‌سازها ندارند.

مثال‌ها:

• پایه در طول ۱۲ ماه تقریباً ۹۳ میلیون دلار درآمد توالی‌ساز تولید کرد—بدون نیاز به توکن.
• آربیتراوم تقریباً ۲۰ میلیون دلار درآمد دارد، اما ARB از آن بهره‌ای نمی‌برد.
• اوبتیمیزم نیز علیرغم گسترش Superchain درآمد را به اشتراک نمی‌گذارد.

→ این امر فشار خرید طبیعی را از بین می‌برد، در حالی که باز کردن سرمایه‌گذاران فشار فروش دائمی را اضافه می‌کند. در نتیجه، توکن‌های L2 یکی از بدترین دسته‌های عملکردی در دو سال گذشته بوده‌اند.

۳.۳ تکه‌تکه شدن نقدینگی و تجربه کاربری ضعیف

در حالی که L2ها هزینه‌های کمتری را به ارمغان می‌آورند، نقدینگی را نیز تکه‌تکه می‌کنند و تجربه کاربری را پیچیده می‌سازند:

• رول‌اپ‌های خوش‌بینانه: برداشت حدود ۷ روز.
• رول‌اپ‌های zk: برداشت حدود ۱ روز.
• تا اواسط ۲۰۲۵، بیش از ۲۰ L2 وجود دارد—هر یک با RPC، کاوشگر و رابط کاربری خود. انتقالات بین L2 نیاز به پل‌ها دارند (کند، پرهزینه، پرخطر).

برای تازه‌واردها، هر L2 مانند “شروع از ابتدا” به نظر می‌رسد. این موضوع منحنی‌های یادگیری را تندتر کرده و کاربران را دلسرد می‌کند.

در همین حال، L1هایی مانند سولانا یا NEAR/TON باShard به تجربه کاربری صاف ارائه می‌دهند: کیف پول‌های یکپارچه، تراکنش‌های سریع، هزینه‌های پایین. این به توضیح بازیابی قوی TVL و DAU سولانا در ۲۰۲۴–۲۰۲۵ کمک می‌کند، به رغم پیشرفت‌های فنی L2.

۴. L2ها چه ارزشی برای $ETH به ارمغان می‌آورند؟

اتریوم L1 از L2ها محافظت می‌کند، اما ارزش اقتصادی که به ETH بازمی‌گردد حداقل است، که باعث ناهماهنگی می‌شود.

• پس از EIP-4844 (Dencun، ۲۰۲۴)، هزینه‌های پست‌گذاری داده‌های رول‌اپ حدود ۸۸–۹۹٪ کاهش یافت.
• قبلاً، رول‌اپ‌ها صدها اتریوم در روز برای calldata پرداخت می‌کردند که به طور قابل توجهی به سوزاندن ETH از طریق EIP-1559 کمک می‌کرد.
• پس از Dencun: بسیاری از L2ها اکنون تنها ده‌ها دلار در هر دسته هزینه می‌کنند، سوزاندن ETH را از ~۱۵,۰۰۰ ETH/۱۵۰ روز قبل از Dencun به تنها ۳-۴ ETH در روز کاهش می‌دهد.

تأثیر: فعالیت L2 افزایش یافته است، اما جذب ارزش برای ETH کاهش یافته است—که فرضیه “پول فوق‌صوتی” را تضعیف کرده و ETH را ناامیدکننده باقی می‌گذارد.

رفع‌های احتمالی:

• رول‌اپ‌های مبتنی بر اتریوم: اعتبارسنج‌های اتریوم به عنوان توالی‌سازها، هدایت درآمد به ETH.
• بازارهای توالی مشترک: توزیع هزینه‌ها به استیکرهای ETH/Restakerها.

۵. نتیجه‌گیری

اتریوم L2ها همچنان در مرکز نقشه‌راه مقیاس‌گذاری اتریوم قرار دارند: هزینه‌های کمتر، تردد بالاتر و هم‌راستایی با به‌روزرسانی‌های عمده L1 مانند EIP-4844 و به‌روزرسانی Fusaka که در پیش است. آنها در حال تبدیل شدن به یک لایه کاربردی حیاتی هستند، که همه چیز از DeFi تا RWA را ممکن می‌سازند.

اما چالش‌ها ادامه دارد: توالی‌سازهای متمرکز، تکه‌تکه شدن نقدینگی، اقتصاد توکن ضعیف و عدم هم‌راستایی اقتصادی با L1. در حالی که فعالیت زنجیره‌ای در حال رونق است، توکن‌های L2 به شدت عملکرد ضعیفی دارند و این بخش را در تلاش برای پاسخگویی به هیجان قرار می‌دهد.

توجه: این محتوا مشاوره سرمایه‌گذاری، مالیاتی، حقوقی یا حسابداری ارائه نمی‌دهد. MEXC اطلاعات را صرفاً به دلایل آموزشی به اشتراک می‌گذارد. همیشه تحقیق شخصی خود را انجام دهید، خطرات را درک کنید و به طور مسئولانه سرمایه‌گذاری کنید.